De binnenkant van de kerk
Over de middenbeuk is een, in het koor doorlopend, gestucadoord gewelf aangebracht, met trekbalken en korbelen (stukken hout die dienen om een liggende balk, die met een stijl met pen en gat verenigd is, te versterken).
De zijbeuken zijn in ieder travee gedekt met een driedelig stucgewelf, eveneens gedragen door een constructie van trekbalken en korbelen. De op ronde zuilen met eenvoudige lijstkapitelen gedragen scheibogen gaan spitsbogig op tot dicht onder de aanzetlijst van het hoofdgewelf. De koorsluiting, waarin een grafkelder werd aangebracht is door een eenvoudig hekwerk van de verdere ruimte gescheiden. Het geheel is gewit.
De toren, die inwendig, evenals de kerk zelf, geheel is gewijzigd, bestaat uit een overzolderde benedenruimte en twee door de traptoren, langs een gemetselde wenteltrap toegankelijke verdiepingen. In de bovenste bevindt zich de klokkenstoel.
Meubelen
De kerk bezit of bezat de volgende meubelen en voorwerpen: Een gesneden eiken preekstoel (ca. 1740) met zeskantige kuip op kelkvormige voet en een ruggeschot met vleugelstukken en een zeskantig klankbord (Afbeelding 6). De trap is waarschijnlijk in 1851 vernieuwd.
De geverfde dubbele herenbank met op twee gewrongen Ionische zuiltjes rustende overhuiving. Tegen de kroonlijst van de overhuiving een gesneden wapen.
Tijdens restauratiewerkzaamheden is deze herenbank door een brand bij de restaurateur met nog veel meer kerkmeubilair van andere kerken geheel verbrand in 1981.
Op de schotten voor de ouderlingenbank staan een gesmeden ijzeren zandloperhouder en een dito tweelichtskandelaar.
In het koor ligt een eenvoudige en kleine zerk met het opschrift “Hier leyt begraven Bayen Hendrick van Os, 162”.
Een zerk die de grafkelder dekt heeft als opschrift: “Sepulcretum Toparcharum in Brakel et Rodichem”.
Gebrandschilderde ramen
De koorvensters bevatten, omgaand van noord naar zuid, gerestaureerde fragmenten van de volgende zeven gebrandschilderde ramen:
1. Een raam, geschonken door de stad Zaltbommel, voorstellende het wapen van die stad waaronder een door twee engelen gehouden cartouche (=een sierlijk omlijst, ovaalvormig vlak met opschrift). Dat opschrift luidt:”De Stadt Boemel 1647″.
2. Een zelfde raam met het wapen van Nijmegen waaronder een cartouche met het opschrift “De Stadt Nijmeghen 1647″.
3. Een raam met het opschrift:”Quartier van Nijmeghen 1647”.
4. In de oostelijke sluitwand een raam met wapen, waaronder “De Heerlickheit Braeckel, 1693”.
5. Een raam, voorstellend het wapen van Pieck, waarboven drie engeltjes een kroon houden en geflankeerd, rechts door kwartieren met de onderschriften: Asendrecht, Avereck, Suylen van Nuyt,
Gent, Tuyl van Bolkensteyn, Wijhe van Echteld, Pieterzen en de Gruyter; links door kwartieren met de onderschriften Arent Claes, Pol van Eerensteyn, Baer, Rossom, (sic) Asewijn, Boonenburgh, Raesvelt en Dirckssen.
Blijkbaar zijn bij een restauratie de onderschriften van sommige kwartieren verwisseld.
Zo is bijv. het eerste kwartierwapen niet dat van Asendrecht zoals het onderschrift zegt, maar van Suylen, welks onderschrift bij het derde kwartier is geplaatst. Het onderschrift bij het grote wapen luidt: Caerl Pieck, Heere van Brakelen, Zoelen, Amtman Richter en Lantheer van Brakelen Marienweert en Renoy, Gecommiteerde ter vergaderinge van Haer ho: Mogende die, Heeren Staten Generaal, wegens de provintie van Gelderlant Anno 1709.
6. Een raam, met het wapen-Pieck, gehouden door twee griffioenen, (= een leeuw met arendsvleugelen) waaronder in een grote cartouche het opschrift: “Jacob Pieck, Heer van Braeckel, Amtman Richter en Lantheer van Beest, Marienweerdt en Renoy, Gecommiteerde, ter vergader van Haer Ho: Mogende die Heeren Staten Generaal wegens de provintie Gelderlant. Anno 1709. Hieronder een naamcijfer CVH en aan weerskanten acht kwartieren. Links: Husters, Ley, Haften Balveren, Averenk, Gent Wijhe van Echtelt en Pieck. Rechts: Buren, Wijnen, Groeff van Erkel, Putseler, Buchel, Pieck van Wolfsweert, Tuyl en Gruyter.
7. Een raam met het wapen van Tiel, waaronder: “Anno 1693” en een cartouche met het opschrift “De stadt Tiell”.
In het koor hangt een grote koperen kroon met twintig kaarsen. Er was een houten tiengebodenbord uit 1759. Het Avondmaalszilver bestaat uit: Twee bekers in elk waarvan het wapen van Brakel is gegraveerd met het onderschrift “Kerk van Brakel, MVCCXXXVI”, een kan waarop gegraveerd “kerk” en een schotel met “Rotterdam 1839”.
Het interieur
Rechts achter in de kerk hangt een gegraveerde en met koper beschilderde asbestplaat met de navolgende tekst:
De Nederlands Hervormde Kerk te Brakel werd gerestaureerd en hersteld gedurende het tijdvak van 23 april 1950 tot 31 januari 1951 op welke laatste datum zij weder in gebruik werd genomen.
De Kerkvoogden: J. van Baaten Mr. J. van Dalen J.H. Vermeulen De Notabelen: A. de Boef F. van Dalen N. Lemmen B. Pelle
De Kerkeraad: A. Hanegraaf Joh. Vervoorn J. van Willigen St. Ermstrang G. van der Linden A. Pelle
Tijdens deze restauratie werd ondermeer de spits van de toren hersteld en het plafond van het schip en de zijbreuken voorzien van hun oorspronkelijke eiken-houten betimmering. Ook is toen de uitbouw om de hoofdingang gebouwd.
Vermelding verdienen ook de zes smeedijzeren kronen in het middenschip met elk zes lichten. Deze zijn al van zeer oude datum. Het meubilair, de massief eiken-houten banken, is geplaatst in 1980. Gelijktijdig is toen de vloer van natuurstenen plavuizen voorzien en is de centrale verwarming aangelegd.
In het koor bevindt zich nog een derde zerk welke onleesbaar is gemaakt.
De navolgende tekst is echter nog te achterhalen:
Hier leyt begraven Aerri Thys van Heukelom, is overleden den 6den juli anno 1666
huysvrouw is overleden den Men october anno 1669.’
Op de kansel bevindt zich een Jacob en Pieter Keur bijbel anno 1714 met daarin de navolgende opdracht met inkt geschreven: ‘Dezen Bijbel gegeeven ten gebruike op den Predikstoel, bij geleegentheid der gemaakte verandering in de kerk Brakel, 6 october 1825 M. van Wageningen. Wed. van Dam van Brakel.
Het orgel
Op de galerij aan de westkant bevindt zich het orgel (afbeelding 20). Het front van dit eenklaviers van Dam-orgel uit 1895 is met de uitbreiding in 1976 ongewijzigd gebleven.
Door de firma K. Blank uit Herwijnen is in 1975/1976 het bestaande orgel gerestaureerd en uitgebreid met een klavier met 7 stemmen en een vrij pedaal met drie stemmen. Verder is een pedaalkoppel en een klavierkoppel aan het hoofdwerk aangebracht.
Het zilverwerk van de kerk
Het zilveren doopvont bevat de tekst: “Aan de dankbare Hervormde Kerk-gemeente van Brakel, 1826, Geschonken van Leendert Dupper, woonachtig te Vianen.”
Het avondmaalszilver is heel wat uitgebreider dan op blz. 10 is omschreven. Het bevat 2 zilveren schotels, 2 zilveren bekers, 2 zilveren kannetjes en een grote zilveren kan.
Houten bord met lijst van predikanten
In de consistorie(= kerkeraadskamer) en achter in de kerk hangen twee houten borden met de namen van de predikanten die in Brakel hebben gediend.